Maria Montessori odkryła, że problem rozwoju i kształcenia dzieci upośledzonych jest bardziej natury pedagogicznej niż medycznej. Dzieci te wymagają jedynie specjalnej metody pracy nad ich rozwojem.
W 1907 roku Maria Montessori zaczęła kierować w Centrum Opieki Dziennej w Rzymie, gdzie miała okazję pracy z dziećmi normalnymi w wieku od 3 do 7 lat, w wyniku czego powstało pierwsze przedszkole – tzw. Casa dei Bambini (Domy Dziecięce). Tutaj Montessori opracowała podstawy swojego systemu nauczania.
Przygotowując opiekunki do pracy z dziećmi i pomocami dydaktycznymi, zalecała, aby niczego dzieciom nie narzucały i nie przeszkadzały im w zajęciach, ponieważ: „ Każda niepotrzebna pomoc jest przeszkodą w rozwoju .”(M. Montessori).
Jako zasadę pedagogiczną obowiązującą w stosunku do dzieci wprowadziła swobodny wybór materiałów dydaktycznych, dowolność miejsca i czasu pracy. Ograniczyła czynności nauczyciela na rzecz samodzielności dzieci. Zniosła nagrody i kary w celu kształcenia wewnętrznej samodyscypliny dziecka.
Założenia pedagogiki Montessori
Podstawę rozważań teoretycznych i działalności praktycznej Montessori stanowi dziecko i jego rozwój.
Istota pedagogiki Marii Montessori polega na stwierdzeniu, że każde dziecko jest inne i powinno rozwijać się według stworzonych przez siebie indywidualnych planów rozwojowych. W planach tych zapisane są jego możliwości, kompetencje i umiejętności, umożliwiające mu naukę samodzielną i efektywniejszą.
Montessori uważała, że w ogólnym rozumieniu wychowanie ma dwa cele: biologiczny i społeczny. W sensie biologicznym chodzi o wspieranie naturalnego rozwoju jednostki, a w społecznym o przygotowanie jej w szerokim znaczeniu do życia w społeczeństwie. Stąd wychowanie to szczególny rodzaj pomocy osobie ludzkiej w osiągnięciu przez nią niezależności.
Podstawą metody jest nauczanie wielozmysłowe. Umożliwia to oddziaływanie na wiele zmysłów, co jest warunkiem niezbędnym do powstawania skojarzeń w procesie zdobywania doświadczeń i wiedzy.
Metody stosowane w postępowaniu rehabilitacyjnym z dziećmi z autyzmem okazują się najskuteczniejsze wtedy, gdy opierają się na uaktywnianiu różnorakich funkcji spostrzeżeniowych, pamięci, różnicowania bodźców, ćwiczeniu uwagi oraz na kojarzeniu ze sobą wrażeń wielozmysłowych.
Maria Montessori wysuwała postulat wychowania naturalnego, co znaczy, że w wychowaniu należy uwzględniać naturalne prawa rozwoju, naturalne reakcje i naturalne tendencje występujące w zachowaniu wszelkich istot żywych. Była przekonana, że poznawanie i opanowywanie rzeczywistości otaczającej człowieka dokonuje się nie tylko przez intelekt, ale także przez emocje oraz instynkty.
Maria Montessori to także odkrywca fenomenu „polaryzacji uwagi”. Polaryzacja uwagi jest to proces psychiczny, będący konsekwencją głębokiej i długotrwałej koncentracji uwagi, w wyniku którego dziecko optymalizuje swój rozwój. Jak mówiła M. Montessori – to czas, w którym pogłębieniu i polepszeniu ulegają relacje ze światem rzeczy i ludzi. Budzi się jaźń. Dziecko staje się bardziej niezależne.
Konsekwencją polaryzacji jest „normalizacja”. Montessori dzieckiem „znormalizowanym” nazywa takie, które jest przyzwyczajone do skoncentrowanej pracy, wpływającej na zdobywanie bogatej wiedzy, samodzielności, odpowiedzialności za własne działania, wytrwałości i zdyscyplinowania.
Ważną częścią Pedagogiki Montessori jest oryginalny zestaw pomocy dydaktycznych zwany Materiałem Montessori:
• materiał do ćwiczeń życia praktycznego: związany z samoobsługą, troską o środowisko, zwyczajami i normami społecznymi. Zajęcia i ćwiczenia mają na celu usprawnienie motoryki dziecka, koordynacji ruchów dziecka oraz opanowaniu umiejętności, które dzieci będą wykorzystywać w życiu codziennym.
• materiał sensoryczny: zwany przez M. Montessori „zmaterializowane abstrakcje”, ma znaczenie dla kształtowania się intelektu. Rozwija wszystkie zmysły, służy do pobudzania aktywności umysłowej. Celem materiału sensorycznego jest ukazanie właściwości przedmiotów oraz ich systematyzacji. Pojęcia abstrakcyjne jak np. kształt, wielkość, kolor, szorstkość, ciężar, temperatura, smak, zapach, dźwięk są uzmysłowione i doświadczone przez dziecko.
• materiał językowy: do nauki czytania, pisania, gramatyki. Obejmuje doskonalenie umiejętności potrzebnych do czytania i pisania, w tym: poznanie kształtów liter i umiejętność ich rozpoznawania oraz rozróżniania. Uświadamia dzieciom, że w mowie wyróżniamy: zdania, słowa, sylaby, fonemy i głoski.
• materiał matematyczny: obejmuje poznanie kształtów figur geometrycznych i cyfr oraz ćwiczenia liczenia w zakresie od 0 – 1000 w tym dodawania, odejmowania, mnożenia i dzielenia.
• materiał kulturowy: do nauki geografii, biologii, historii, geologii, astronomii, fizyki i chemii. Realizowany jest w sposób zintegrowany. Poznając ziemię i układ społeczny dzieci zaznajamiają się również ze zjawiskami fizycznymi atmosferycznymi jak np.: pory roku, klimat, pogoda. Poznają formy lądów i wód jak: wyspa, jezioro, półwysep, zatoka, rzeka, góry.
Ostatnie komentarze